Każdy z nas stawia sobie rozmaite cele: życiowe, prywatne, zawodowe, miesięczne, roczne, etc. Jednym z moich celów życiowych jest samorozwój i podnoszenie kwalifikacji. Najczęściej jest to związane z nabywaniem umiejętności praktycznych, jak obsługa nowego programu, podrasowanie umiejętności pisania zapytań SQL, podniesienie kwalifikacji pisarskich, czy pokonanie kolejnego okropnego bossa w grze Elden Ring (który zazwyczaj występuje po wcześniejszym bossie, również okropnym, ale w inny sposób).
Ponadto, pewną ilość czasu regularnie poświęcam na zdobywanie wiedzy teoretycznej, aby następnie ją wykorzystać w praktyce codziennej pracy. Jej zdobycie jednak trudniej udowodnić. Gdyby tak dawali za to osiągnięcia niczym za zabicie bossa w grze komputerowej… Ale przecież dają: certyfikaty!
Pewnie niejedna osoba będzie miała odmienne zdanie, co szanuję i rozumiem, dla mnie jednak certyfikat to swoisty artefakt poświadczający, iż nabyliśmy wiedzę w określonym zakresie i istnieje duża szansa, że będziemy wdrażać zdobyte umiejętności teoretyczne w praktyce.
Dlatego, co jakiś czas weryfikuję, co w analitycznej trawie piszczy, sprawdzam, jakież to nowe certyfikaty pojawiły się na profilach LinkedIn analitycznej braci oraz przeczesuję Internet w poszukiwaniu odpowiedzi na nurtujące mnie certyfikacyjne pytania. Pod koniec czerwca 2023 zakończyłam studia podyplomowe z user experience design, więc, po zasłużonej przerwie, przyszedł czas na kolejny krok w samorozwoju i tym razem było to zdobycie wybranego certyfikatu, czego dokonałam na początku 2024 roku.
Co wybrałam?
Jak stoi w tytule, mój wybór padł na certyfikat Professional Scrum Product Owner I (PSPO I), który nie jest certyfikatem analitycznym sensu stricto, ale znajduje się w obszarze zainteresowań analityków biznesowych pracujących w zespołach lub z zespołami wykorzystującymi ten agile’owy framework.
Dlaczego, zapytacie? Otóż przygotowując się do niego, zdobywamy wiedzę o podstawowych zasadach współpracy w zespołach scrumowych, o roli Product Ownera jako głównego kreatora i projektanta ścieżek produktowych, o kluczowych relacjach między członkami zespołu oraz między zespołem a interesariuszami, a także o zbieraniu wymagań i tworzeniu backlogu w myśl tego, co Jeff Sutherland i Ken Schwaber zawarli w swym scrumowym przewodniku.
Przyznaję również, że wpływ na mój wybór miał fakt, iż do certyfikatu PSPO I już kiedyś się przygotowywałam, ale proces ten został brutalnie przerwany przez życie, wszechświat i całą resztę (czyli „42” wg Douglasa Adamsa[1]), więc był to swoisty „powrót do przeszłości”.
W tym krótkim artykule chciałabym:
- Po pierwsze przedstawić Wam charakterystykę certyfikatu PSPO I, który udało mi się zdobyć po samodzielnych przygotowaniach, czyli bez wykupienia specjalistycznych kursów, korzystając jedynie z wiedzy dostępnej w sieci: na portalu Scrum.org i nie tylko.
- Po drugie, być może moja historia i zebrane tu informacje okażą się przydatne i pomogą Wam zdecydować, czy chcecie podążyć moimi krokami, czy też nie.
O ścieżce Scrum.org dla Product Ownerów i certyfikacie PSPO I
Na początek garść podstawowych informacji. Professional Scrum Product Owner Certifications to przygotowana przez Scrum.org trzystopniowa ścieżka certyfikacji dla Właściciela Produktu, czyli Product Ownera. Jej celem jest weryfikacja i poświadczenie zrozumienia tejże jakże istotnej projektowej roli. Obejmuje ona główne pojęcia dotyczące Scruma (rozumianego jako iteracyjne i przyrostowe ramy zarządzania projektami), dotyka też zagadnień związanych z zarządzaniem produktem, maksymalizacją jego wartości i jego rozwojem w podejściu Agile.
Certyfikacja skupia się nie tylko na sprawdzeniu zrozumienia roli Product Ownera w projekcie i zespole, ale także na weryfikacji kwestii związanych z zarządzaniem produktowym backlogiem, współpracą między zespołami czy kontaktem z interesariuszami.
Nie jest to, jak wspominałam, certyfikat typowo dla analityków, jednak znacząca część naszej analitycznej braci pracuje obecnie w projektach zwinnych, w których często praktykowany jest scrumowy framework. Analitycy nierzadko pracują w zespołach jako osoby wspierające Product Ownerów lub czasem, mimo że nie jest to uznawane za najlepszą z praktyk, działają jako tzw. „PO proxy”, czyli pełniący obowiązki Product Ownera. Dlatego przedmiotowy certyfikat może okazać się przydatny na przykład, gdy ów „PO proxy” będzie chciał wkroczyć na ścieżkę pełnoprawnego Właściciela Produktu.
PSPO I w pigułce
Do wyboru certyfikatu Professional Scrum Prouct Owner I przekonał mnie nie tylko fakt, iż obecnie sama pracuję jako „PO proxy” w zespole scrumowym, ale także jasne zasady dotyczące podejścia do egzaminu oraz warunki zdawalności.
Oto najważniejsze cechy PSPO I w skrócie:
- Koszt jednego podejścia do egzaminu: 200 USD (na moment redakcji niniejszego tekstu);
- Kod egzaminacyjny nie ma terminu ważności, ale upoważnia do jednego podejścia do testu;
- Forma: test on-line zawierający pytania jednokrotnego i wielokrotnego wyboru oraz pytania zamknięte typu prawda/fałsz;
- Liczba pytań: 80;
- Limit czasowy na rozwiązanie testu: 60 minut;
- Warunek otrzymania certyfikatu: 85% prawidłowych odpowiedzi;
- Ważność certyfikatu: dożywotnio;
- Wymagania wstępne: brak, nie ma obowiązku przedłożenia jakiegokolwiek świadectwa jego ukończenia, aby przystąpić do certyfikacji. Więcej szczegółów znajdziecie na stronie PSPO I.
Ponadto, mimo że ukończenie specjalistycznych kursów przygotowujących do egzaminu jest rekomendowane na stornach Scrum.org, osoba, która decyduje się na certyfikację, może równie dobrze postawić na samodzielne przygotowanie, mimo że wymaga to nieco więcej wysiłku i motywacji.
Ważnym czynnikiem jest również fakt, iż, aby podejść do egzaminu, wystarczy zakupić kod i rozpocząć test on-line w pasującym nam terminie, bez konieczności wcześniejszego umawiania się, posiadania odpowiednich warunków: włączonej kamery i pustego mieszkania na czas podejścia. Wynika to najprawdopodobniej z limitu czasowego: 60 minut na 80 pytań nie daje dużego pola manewru.
Co czytać, czyli oficjalne materiały przygotowawcze
Podstawą certyfikacji są dwa dokumenty:
- Pierwszym z nich jest przewodnik po Scrumie, czyli tzw. Scrum Guide (w aktualnej wersji z 2020 roku);
- Drugi to Nexus Guide, czyli przewodnik skalowania przy użyciu Nexusa, również z 2020 roku.
Pełną listę oficjalnych materiałów znajdziecie pod linkiem: Product Owner Learning Path, jednakże te, które mi pomogły uzyskać upragniony wynik to przede wszystkim:
- Glosariusz pojęć Scruma;
- Evidence-Base Management Guide, czyli przewodnik mierzenia wartości, żeby umożliwić doskonalenie zwinności;
- Nexus Guide, czyli przewodnik skalowania Scruma przy użyciu Nexusa.
Wszystkie wymienione materiały są dostępne na stronie Scrum.org bez dodatkowych opłat.
5 rzeczy, które warto wiedzieć
Po zebraniu i wstępnej lekturze oficjalnych materiałów przygotowawczych postanowiłam zasięgnąć dodatkowej fachowej porady wśród znajomych, którzy certyfikację PSPO I mają już za sobą oraz przeczytać kilka wpisów na blogu Scrum.org. W rezultacie powstała lista pięciu rzeczy, które warto mieć na względzie, przygotowując się do egzaminu Professional Scrum Product Owner I.
Samodzielność przygotowań vs specjalistyczny kurs
Zdecydowałam się na samodzielne przygotowania do mojego podejścia do certyfikacji PSPO I. Natomiast Scrum.org rekomenduje ukończenie specjalnego kursu (więcej informacji znajdziecie tutaj). Istnieje jednak forma „pośrednia”. Można pokusić się o zakup kursów on-line na platformach typu Coursera lub Udemy. W tym przypadku warto spojrzeć na ocenę takiego szkolenia oraz zweryfikować, czy jest ono przygotowane zgodnie z aktualną wersją materiałów udostępnionych na stronach Scrum.org.
Rozwaga i uwaga
W Internecie znalazłam szereg materiałów i liczne wpisy, które mają ułatwić przygotowanie do egzaminu PSPO I. Przekonałam się jednak, że należy korzystać z nich z rozwagą. To, na co nauczyłam się zwracać uwagę, to wersja Scrum Guide’a stanowiącego podstawę przedmiotowych treści. Aktualny przewodnik z kluczowymi zmianami opublikowano w 2020 roku, jednak w sieci krąży sporo testów, filmików i podsumowań opartych o wcześniejsze, częściowo nieaktualne już wersje Scrum Guide’a, stąd rozwaga i uwaga to mus.
Spójność terminologiczno-językowa
Większość oficjalnych podręczników i przewodników, w tym Scrum Guide i Nexus Guide, została przetłumaczona i funkcjonuje w wielu wersjach językowych, w tym polskiej. Jest to doskonałe rozwiązanie podczas wdrażania Scruma w danej instytucji, lecz egzaminy w ramach każdej z przygotowanych przez Scrum.org ścieżek odbywają się w języku angielskim. Lektura tekstów w języku ojczystym może przyczynić się do lepszego zrozumienia założeń Scruma, ale nomenklaturę warto poznawać w języku egzaminu, by ograniczyć dysonans terminologiczno-językowy.
Praktyka czyni mistrza
Poza zgłębieniem teoretycznych tajników Scruma, wypada również poświęcić kilka chwil na zapoznanie się z mechanizmem rozwiązywania testów. Scrum.org udostępnia darmowe „mini-próbki” egzaminu on-line, tzw. Open Assessments, dzięki którym można na własnej skórze sprawdzić, jakiego typu pytania pojawią się na egzaminie. Trzeba jednak pamiętać, że są to pytania demonstracyjne, które stanowią przedsmak egzaminu, a nie egzamin sam w sobie.
Z relacji osób, które posiadają certyfikat PSPO I dowiedziałam się, że, aby poczuć się pewnie, należy regularnie uzyskiwać 100% poprawnych odpowiedzi za każdym podejściem w testach: Scrum Open, Product Owner Open, Agile Measurement Open oraz Nexus Open. Z mojej perspektywy nie jest to aż tak trudne, jak mogłoby się zdawać. Zakres pytań w próbnych testach jest ograniczony. Po kilku podejściach zaczęłam zapamiętywać prawidłowe odpowiedzi i oznaczać je automatycznie, dlatego uzyskiwanie wyniku 100% po pewnym czasie nie stanowiło problemu.
Rozumiem jednak, co „dobre dusze” miały na myśli, zalecając częste powroty do Open Assessments. Zarówno layout, jak i forma pytań jest analogiczna do tej, z którą spotkałam się podczas mojego podejścia egzaminacyjnego, co ogranicza doświadczenie „obcego”. Pomogło mi to opanować stres, który pojawił się bezpośrednio po „odpaleniu” testu.
Symulacja egzaminu
Przed oficjalnym podejściem do egzaminu pomocne mogą okazać się symulacyjne testy praktyczne, które imitować będą egzamin pod kątem liczby pytań i limitu czasowego. Na wspomnianej już platformie e-learningowej Udemy można znaleźć zestawy pytań egzaminacyjnych przygotowane w sposób imitujący egzamin PSPO I.
Przed zakupem warto jednak sprawdzić, czy testy zostały przygotowane w oparciu o najnowszą wersję Scrum Guide’a oraz, czy nie zawierają „mieszanki” wybuchowej pytań z różnych źródeł i egzaminów. Pomocne mogą okazać się komentarze i oceny użytkowników platformy, którzy dany zestaw pytań przetestowali. W sieci dostępnych jest też sporo darmowych quizów, link do jednego z nich znajduje się w bibliografii.
Egzamin w praktyce: uiszczenie opłaty
Pierwszym krokiem było uiszczenie opłaty egzaminacyjnej, czyli zakup kodu, który pozwolił mi podejść do testu certyfikacyjnego. Opłatę można uiścić, korzystając z opcji: PayPal lub GooglePay. Ja wykorzystałam płatniczą platformę wujka Google’a. Praktycznie od razy po zaksięgowaniu wpłaty na mój adres e-mail przesłany został kod uprawniający do podejścia do egzaminu wraz z instrukcją w języku angielskim i szeregiem przydatnych linków. Główną część wiadomości możecie zobaczyć na załączonym zrzucie ekranu.
Miałam już kod, ale nadal nie czułam się gotowa do egzaminu, cały czas wertowałam Scrum Guide i Nexus Guide, robiłam notatki odręczne (osobista preferencja), przechodziłam wielokrotnie Open Assessments oraz analizowałam dostępne w sieci materiały.
I z perspektywy czasu ta właśnie niepewność okazała się największą wadą podjętej przeze mnie decyzji o samodzielnym przygotowywaniu się do egzaminu. Możliwe, że wydanie pieniędzy na kurs zmniejszyłoby ogarniające mnie wówczas uczucie niedostatecznego przygotowania, które przekładało się na prokrastynację i odsuwanie daty podejścia do testu o kolejne dni i tygodnie.
Moje podejście, czyli nie taki diabeł straszny
Krótko po Nowym Roku powiedziałam sobie ¡basta!. 7 stycznia 2024 roku włączyłam laptopa, podłączyłam go do Internetu przez kabel sieciowy (a nie jak zawsze przez Wi-Fi) i rozpoczęłam podejście. Na ekranie pojawił się znajomy graficzny interfejs, z którym zaprzyjaźniłam się podczas wykonywania testów Open Assessments.
60 minut upłynęło bardzo szybko, ale było wystarczające, aby ze spokojem przeczytać każde pytanie, zaznaczyć odpowiednią odpowiedź lub odpowiedzi, a nawet oznaczyć te pytania, co do których miałam wątpliwości i powrócić do nich później (tak, jest taka funkcja).
Warto wspomnieć, iż pytania były bardzo zbliżone do pytań przykładowych, które znalazłam w sieci. Odniosłam nawet wrażenie, że spora część krąży po Internecie w praktycznie niezmienionej formie. Wiedziałam, że pytania testowe dzielić się będą na 3 grupy:
- pytania typu „prawda-fałsz”,
- pytania z jedną poprawną odpowiedzią,
- pytania z kilkoma poprawnymi odpowiedziami.
Gdy przygotowywałam się do testu, to ta ostatnia grupa sprawiała mi wiele problemu, gdyż często pojawiało się w ich treści mało precyzyjne polecenie: „zaznacz wszystkie pasujące odpowiedzi”.
Spieszę jednak donieść, że tego typu niejasności nie występują podczas samego egzaminu. Każde pytanie wielokrotnego wyboru posiada w treści informację o liczbie odpowiedzi do zaznaczenia, co okazało się niezwykle pomocne.
Zakończyłam podejście dwie minuty przed czasem. Wynik nie został jednak zaprezentowany na ekranie. Po ukończonym teście otrzymałam podsumowanie w postaci e-maila oraz gratulacje, gdyż udało mi się zdać z wynikiem 78/80 punktów, czyli 97,5%!
Subiektywna ocena podejścia
Byłam nieco rozczarowana, że nie mogłam sprawdzić, na które pytania odpowiedziałam nieprawidłowo, ale na końcu wiadomości dostępna była tabela, dzięki której mogłam zweryfikować procent poprawnych odpowiedzi z każdego zagadnienia – chociaż tyle. Dyplom i odznakę mogłam pobrać od razu po udanym zakończeniu podejścia, a moje nazwisko pojawiło się na oficjalnej liście posiadaczy certyfikatu PSPO I wcześniej niż zostało to wskazane w wiadomości.
Po zdobyciu certyfikatu za pierwszym podejściem wiem jedno, nie taki diabeł straszny, jak go malują! Niektóre pytania okazały się nieco bardziej złożone niż te, które znajdowałam w internetowych przykładach, lecz większość wpisywała się w konwencję testów próbnych dostępnych na portalu Scrum.org.
Czy było warto? Czas pokaże, ale nie zmienia to faktu, że po otrzymaniu wiadomości z gratulacjami poczułam z jednej strony satysfakcję, że się udało, z drugiej, ulgę, że mam już to wreszcie za sobą!
Podsumowanie
Na zakończenie zamieszczam zbiorczą listę kluczowych linków i materiałów, z których korzystałam nałogowo, przygotowując się do mojego podejścia do certyfikatu PSPO I. Ja swoje podejście mam już za sobą, teraz czekam na Wasze spostrzeżenia i komentarze. Napiszcie, jakie są Wasze doświadczenia w tym zakresie. Które certyfikaty polecacie? Jak podchodzicie do przygotowań? Wolicie uczyć się samodzielnie czy korzystacie ze specjalistycznych kursów? Komentarze są jak zawsze do Waszej dyspozycji!
Materiały i bibliografia
- Scrum Guide, czyli podstawa wszystkiego;
- Nexus Guide, czyli przewodnik skalowania Scruma przy użyciu Nexusa;
- Glosariusz Scruma, czyli słownik pojęć;
- Evidence-Based Management Guide, czyli przewodnik po doskonaleniu zwinności i rozwoju produktu;
- Product Owner Learning Path, czyli lista obszarów i materiałów, które dobry PO znać powinien;
- Suggested Reading for Professional Scrum Product Owner I, czyli polecana lista lektur do egzaminu PSPO I;
- Open Assessments, krótkie testy z 8 zakresów sprawdzające wiedzę udostępnione na Scrum.org;
- Mikhail Lapshin scrum quizzes: polecane w komentarzach na Scrum.org zestawy testów egzaminacyjnych oparte jednak na starszej wersji Scrum Guide’a, co warto mieć na względzie.
***
Jeśli po lekturze artykułu myślisz, że jednak wolałbyś się przygotować do egzaminu na kursie, przyjrzyj się naszej ofercie 🙂
[1] Douglas Adams: Autostopem przez Galaktykę, tłumaczenie: Paweł Wieczorek, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2023.
Zostaw komentarz