Program mentoringowy w praktyce – jak go wykorzystać i dlaczego warto wdrożyć go w Twojej organizacji?

Mentoring to ostatnio bardzo popularny trend. Jeśli zastanawiacie się, co sprawia, że cieszy się tak dużym zainteresowaniem i rozważacie, czy warto poddać się owej modzie, to ten artykuł jest dla Was. Dowiecie się z niego, kto z mentoringu może skorzystać najwięcej, jak świadomie użyć go do rozwoju organizacji i… last but not least, co możecie wynieść z niego dla siebie, niezależnie od roli, jaką pełnicie w firmie.

Mentoring – czym jest i co go wyróżnia wśród innych narzędzi rozwojowych

Zacznijmy od wyjaśnienia samego pojęcia. Choć intensywny rozwój i rozkwit mentoringu w biznesie jest kwestią ostatnich lat, to jego korzenie sięgają jeszcze starożytnej historii Odyseusza, który przed odpłynięciem na wojnę trojańską przekazał swojego syna Telemacha pod opiekę mitycznego Mentora. Kondensując wiele obecnie funkcjonujących definicji mentoringu w jedno, na potrzeby artykułu można przyjąć takie wyjaśnienie:

Mentoring to przede wszystkim proces oparty na relacji pomiędzy mentorem i mentee, w którym ten pierwszy towarzyszy drugiemu w szeroko rozumianym rozwoju, wspiera go swoją wiedzą i doświadczeniem, zostawiając mu jednak pole do samodzielnych wyborów i decyzji.

Mentoring a coaching

Czasami stawia się znak równości między mentoringiem a coachingiem. Niesłusznie. O ile mentoring wykorzystuje elementy i narzędzia coachingu, o tyle uwzględnia również udzielanie rad i wskazówek przez mentora, dzielenie się wiedzą, doświadczeniem i demonstrowanie pożądanych postaw – tych elementów w coachingu nie znajdziemy. Coaching skupia się na realizacji celów klienta, bazując w pełni na jego potencjale i zasobach. W mentoringu dochodzi możliwość korzystania z zasobów mentora.

Mentoring w organizacji – jak wykorzystać jego potencjał?

Wdrożenie programu mentoringowego niesie ze sobą szereg wymiernych korzyści dla całej firmy. Do najważniejszych można zaliczyć:

• Wykorzystanie w pełni potencjału doświadczonych pracowników. Nie każdy w organizacji może zostać menadżerem. Nie każdy też chce. Ale każdy, kto gromadzi przez lata wiedzę i doświadczenie, może się nią podzielić w inny sposób, jeśli tylko prezentuje odpowiednią postawę i chęci oraz zostaną mu zapewnione określone narzędzia.
• Wzrost satysfakcji. Mentoring to idealny sposób, żeby docenić bardziej doświadczonych pracowników, a przy okazji zaoferować im dodatkowe możliwości rozwoju i dać szansę do sprawdzenia się w nowej roli.
• Efektywny rozwój jednostek i budowanie relacji. Mentoring będąc relacją jeden na jeden, zapewnia bardzo indywidualne podejście do pracownika i umożliwia mu korzystanie dokładnie z tych obszarów wiedzy i doświadczenia mentora, których potrzebuje. Jeśli dodamy do tego budowanie i rozwijanie relacji, stanowiącej podstawę procesu, otrzymamy jedną z najbardziej efektywnych, ale i pięknych metod rozwojowych.
• Optymalizacja kosztów. Ze względu na wspomniane w poprzednim punkcie stuprocentowe dopasowanie treści rozwojowych do odbiorcy, mentoring – w porównaniu, chociażby do typowych szkoleń – cechuje również najwyższa efektywność kosztowa. Dodatkową przewagą rozwiązania jest formuła łącząca teorię, czyli wiedzę, z praktyką, czyli doświadczeniem mentora wypracowanym w toku jego zawodowego rozwoju.
• Wykorzystanie potencjału różnorodności. Wymiana perspektyw pomiędzy mentorem i mentee, którzy zazwyczaj różnią się od siebie wiekiem, doświadczeniem, etapem w życiu, a co za tym idzie, spojrzeniem na świat, niesie ze sobą pożądaną różnorodność sprzyjającą innowacji w organizacji. Odpowiednie wykorzystanie tego aspektu może stanowić o jednej z istotnych przewag konkurencyjnych firmy.

Mentoring w Twojej firmie – od czego zacząć

Jak zatem zacząć przygodę z mentoringiem tak, żeby faktycznie firma na nim skorzystała? Podstawą sukcesu jest odpowiednie wdrożenie programu mentoringowego w organizacji – temu tematowi poświęcimy wkrótce dedykowany artykuł. Jeśli jednak jako firma nie posiadamy własnego programu i chwilowo nie mamy zasobów, żeby go stworzyć, pozostaje nam rozważenie opcji skorzystania z mentoringu zewnętrznego. Czy to rozwiązanie sprawdzi się w przypadku Twojej firmy? W jakich konkretnych sytuacjach można zyskać, decydując się na niezależnych mentorów? Gdzie ich szukać i jak znaleźć tych właściwych?

Mentor z zewnątrz organizacji – czy to rozwiązanie jest dla mnie?

Przychodzi mi do głowy co najmniej kilka przykładów potwierdzających korzyści wynikające z mentoringu zewnętrznego. Przytoczę konkretne sytuacje z mojego doświadczenia zarówno jako mentee, jak i mentorki, gdzie mentor zewnętrzny okazał się nieocenionym wsparciem w rozwoju – zarówno dla jednostki, jak i całej organizacji.

Pierwsze kroki w … (tu wpisz swój obszar)

Załóżmy, że jesteś kierownikiem działu HR (lub dowolnego działu w firmie, w której pracujesz). Nie masz wielkiego doświadczenia, dostałeś szansę rozwijać się razem z firmą, albo też Twoje doświadczenie ogranicza się do niewielkiej liczby organizacji. Dużo się szkolisz, czytasz, chodzisz na konferencje, wymieniasz wiedzą z kierownikami innych działów, ale jednak dział HR jest tylko jeden i nie zawsze masz z kim zderzyć swoje pomysły, potwierdzić je z praktyką rynkową czy doświadczeniem kogoś, kto orientuje się w temacie i zjadł na nim zęby. W takiej sytuacji skorzystanie z mentora mającego za sobą kilkanaście lat pracy i różnych perypetii zawodowych w HR jest na wagę złota i przynosi korzyści zarówno Tobie, jak i całej organizacji. Mnie osobiście sięgnięcie po takie wsparcie, podczas mojej szalonej kariery zawodowej w Sii nie tylko dodało skrzydeł, ale też przyniosło wiele konkretnych wskazówek i narzędzi do lepszego działania. 8 tytułów Great Place to Work® z rzędu potwierdza, że mocno skorzystał na tym cały dział HR, a w efekcie i cała organizacja.

Jak być lepszym menadżerem? Ucząc się na błędach innych!

Funkcja menadżera to duże wyzwanie. Nie da się nauczyć formułek i działać według nich tak z dnia na dzień. Doświadczenie uczy nas najwięcej, a dobrze by było po drodze jego zdobywania nie rozłożyć zespołu (albo i siebie!) na łopatki. Dlaczego więc nie skorzystać z doświadczenia i rady kogoś, kto jest już dużo dalej na swojej liderskiej drodze i może się podzielić swoją perspektywą i rekomendacjami? Mentor, jako osoba pozostająca z nami w relacji partnerskiej, będzie nam służyć radą, wsparciem, informacją zwrotną, zostawiając nam jednocześnie autonomię, samodzielność i decyzyjność. Czy to nie najlepsze możliwe warunki kształtowania i rozwijania swoich umiejętności liderskich? A im bardziej jesteśmy „odseparowani” od mentora kwestiami potencjalnych zależności wynikających chociażby z pracy dla tej samej firmy, tym bardziej niezależne spojrzenie i większy obiektywizm.

Po drugiej stronie lustra

W zależności od tego, nad czym chcemy pracować w procesie mentoringu, kwestia pracy dla tej samej firmy może mieć większe lub mniejsze znaczenie. Skorzystanie z mentora na zewnątrz organizacji będzie korzystne paradoksalnie wtedy, gdy mamy bardzo silną kulturę organizacyjną, która chociaż ogromnie nas spaja, buduje tożsamość firmy i jej podstawy, może powodować czasem trudność w wyjściu poza pewne paradygmaty czy określone sposoby rozwiązywania problemów i podchodzenia do wyzwań.

Weźmy przykład dawania i otrzymywania feedbacku. Jako lider, mierzysz się z wyzwaniem, jakim jest przekazywanie trudnej informacji zwrotnej swoim pracownikom. Działasz według opracowanych w organizacji zasad, korzystasz z narzędzi, ale wciąż nie czujesz satysfakcji i zastanawiasz się, co robisz źle. Omawiając swoje doświadczenie z mentorem, który jest spoza firmy, może się okazać, że to nie Ty coś robisz źle, ale proces nie do końca pasuje akurat do Ciebie. Że są drobne niuanse, których ze środka organizacji nie widać, ale oko patrzące z zewnątrz będzie w stanie dojrzeć je z dystansu i przedstawić Ci Twoje wyzwanie z innej perspektywy, wskazując potencjalnie inne obszary do zmiany.

Chcę skorzystać ze wsparcia mentora. Co dalej?

Decyzja o wejściu w proces mentoringowy wydaje się być dosyć prosta, ale jak i gdzie znaleźć mentora dla siebie? Niezależnie od tego, czy mówimy o mentoringu w ramach organizacji, czy o skorzystaniu ze wsparcia na zewnątrz, warto poddać refleksji poniższe punkty:

• Jakie są moje cele na mentoring? Jakiego wsparcia przede wszystkim szukam? Odpowiedzi na te pytania powinny być bazą i punktem wyjścia do poszukiwania idealnego mentora. Jeśli szukam wsparcia w obszarze wiedzy, oczywistym będzie, że idealny mentor powinien ją posiadać – nie tylko teoretycznie, ale potwierdzoną w praktyce. Jeśli szukam wsparcia na swojej drodze liderki w mocno zmaskulinizowanej organizacji, dobrze jest poszukać mentorki, która podobną drogę ma już za sobą.
• Dobry mentor powinien posiadać niezbędną wiedzę i umiejętności w danym zakresie oraz prezentować postawy, które są Ci bliskie lub przez Ciebie pożądane. Określ, co jest dla Ciebie w tym kontekście ważne i niech to będą Twoje wytyczne do poszukiwań.
• Pamiętaj też o tym, że mentoring to przede wszystkim relacja. Relacja człowieka z człowiekiem. Dlatego też poza wiedzą i kompetencjami bardzo ważne są wartości, które dzielicie z mentorem, jak i fakt, czy zwyczajnie jesteś w stanie z daną osobą zbudować relację. I niekoniecznie mam tutaj na myśli szukanie osób podobnych do siebie – wręcz przeciwnie – zastanów się, czy więcej zyskasz, zderzając swoją perspektywę z kimś, kto myśli dokładnie tak jak Ty, czy z kimś, kto jednak wskaże palcem kierunek, którego Ty nie dostrzegasz…? Dlaczego o tym piszę przy okazji wartości? Bo jeśli relację zbudujecie na wspólnych wartościach, wykorzystanie wspomnianego efektu synergii wynikającej z różnic między Wami, będzie dużo łatwiejsze i stanie się fascynująca przygodą dla obu stron!
• Gdy już wiesz, kogo szukasz i czego potrzebujesz, nic nie stoi na przeszkodzie docierania do swoich idealnych mentorów bezpośrednio z zaproszeniem do współpracy. Bo w mentoringu to mentee odpowiada za swój rozwój, mentor pomaga, ale pracy za niego nie wykona 🙂

Tak jak w starożytności Odyseusz powierzył swojego syna opiece Mentora, tak dzisiaj każdy z nas może się uczyć i czerpać od innych. A że i wspieranie innych czasem wymaga wsparcia – zapraszamy do kontaktu. Możesz skorzystać z naszej wiedzy i doświadczenia zarówno przy wdrażaniu programu mentoringowego w organizacji, jak i przekonania się na własnej skórze, czym relacja mentoringowa może być i co może Ci dać.

Poznaj ofertę Sii w obszarze HR i skorzystaj z wiedzy naszych ekspertów lub skontaktuj się z nami, by odkryć możliwości współpracy.