W branży usług technologicznych najbardziej cenieni specjaliści to osoby o dużej wiedzy technicznej, bogatym doświadczeniu zawodowym i z szerokim portfolio projektów. Nikt nie ma wątpliwości, że wartościowy specjalista IT to osoba z dużą wiedzą merytoryczną. Nie bez powodu my – rekruterzy przestawiamy kandydatom stos technologiczny i opis projektu już w początkowych etapach procesu rekrutacyjnego. Czy jednak dalej w mocy pozostaje stary dowcip o informatyku, który nie po to poszedł na studia, by gadać z ludźmi?
W firmach takich jak Sii, zajmujących się m.in. consultingiem technologicznym, umiejętności miękkie już dawno awansowały z kategorii „nice to have” do „must have”. Współczesne projekty IT wymagają pracy w środowisku zmiennym, multikulturowym i zdalnym co wymaga dostosowania swoich umiejętności.
Oczekiwanie rynku są więc jasne: aby osiągnąć realny sukces, nie wystarczy już status eksperta w swoim obszarze technologicznym. Niezbędne stały się umiejętności interpersonalne takie jak efektywna komunikacja, autoprezentacja, czy budowanie relacji.
W dzisiejszym artykule chciałabym więc się skupić na tym, jakie „soft skille” są konieczne, aby zbudować długofalową karierę w IT oraz w jaki sposób je rozwijać.
Po pierwsze: komunikacja
Komunikacja to słowo – klucz i podstawa skutecznej współpracy w każdym zespole. Jasne wyrażanie swoich myśli stanowi sedno efektywnej pracy w projekcie IT, a także w kontaktach z klientami. Doświadczony programista powinien być w stanie przekazać zagadnienia techniczne w sposób zrozumiały dla osób o mniejszym zaawansowaniu technicznym lub dla tzw. „biznesu”.
Jednak nie bez powodu człowiek ma jedną buzię i dwoje uszu 😊 Równie istotna w komunikacji (jeśli nie istotniejsza) jest umiejętność aktywnego słuchania. Bez chęci zrozumienia puntu widzenia drugiej strony komunikacja nie może być skuteczna.
Komunikacja – praktyczne porady
- Na spotkaniach jasno i klarownie wyrażaj swoje myśli. Jeśli nie jesteś pewien, czy zrozumiałeś prawidłowo, parafrazuj używając zwrotów: czy dobrze rozumiem, że…? / miałeś na myśli…/ zrozumiałem, że potrzebujesz XYZ, czy tak?
- Skup się na przekazie drugiej strony. Pamiętaj, ze aktywne słuchanie zaczyna się wtedy, gdy słuchasz po to, by zrozumieć, a nie po to, by odpowiedzieć.
- Jeśli masz wybór środka komunikacji, zawsze wybieraj komunikację bezpośrednią (w kolejności: spotkanie na żywo, „teamsy” z kamerką, telefon), ponieważ to pomaga budować relacje i zmniejsza ryzyko nieporozumień (o które tak łatwo, komunikując się mailowo czy poprzez czat).
Autoprezentacja
Dobra autoprezentacja to skuteczne zaprezentowanie swoich umiejętności, osiągnięć, wiedzy i opinii. W kontekście kariery IT ta kompetencja jest nieodzowna już na etapie procesu rekrutacji. W Sii baczną uwagę zwracamy na umiejętności komunikacyjne i autoprezentację kandydatów. W niektórych projektach i organizacjach pracownicy techniczni prowadzą prezentacje u klienta, a więc muszą zbudować w jego oczach wizerunek profesjonalnego, obytego eksperta. Dobra autoprezentacja przyda się w wielu sytuacjach semiformalnych i nieformalnych, bo prezentujemy się zawsze, kiedy się wypowiadamy. Warto mieć tego świadomość.
Autoprezentacja – praktyczne porady
- Kluczem jest rzetelne przygotowanie. Nawet jeśli czujesz się ekspertem w swojej dziedzinie, zawsze dopilnuj, aby Twoja prezentacja była czytelna pod kątem wizualnym i wolna od błędów. W większości przypadków słuchacze łatwo wyczują, że „idziesz na żywioł”, zwłaszcza, jeśli brak przygotowania wpłynie na Twoją pewność siebie.
- Staraj się mówić językiem korzyści. Swoje wypowiedzi utrzymuj w rzeczowym, optymistycznym tonie. W strukturze swojej wypowiedzi możesz skorzystać z następującego schematu: przedstaw się/zaprezentuj problem/zaprezentuj rozwiązanie/wyjaśnij, jaką wartość dodaną oferujesz.
- Buduj swoja markę osobistą: pisz artykuły na portalach branżowych, występuj na meet upach. Zaangażowanie w życie lokalnej społeczności IT sprawi, że zbudujesz wizerunek eksperta, a to przyniesie realne korzyści w Twojej karierze zawodowej.
Umiejętność współpracy w zespole
Współczesna praca w IT to zdecydowanie gra zespołowa. Miażdżąca większość projektów komercyjnych to skomplikowane systemy czy aplikacje z wieloma funkcjonalnościami, których tworzeniem zajmują się całe teamy. Silny indywidualista nie jest w stanie dostarczyć wartości oczekiwanej przez biznes, dlatego projekty informatyczne są tworzone przez teamy, w których każdy ma swoją określoną rolę do wykonania.
Zespoły projektowe stosują dziś metodyki zwinne, co wymaga częstych interakcji, retrospekcji oraz wspólnego rozwiązywania problemów. Zdolność logicznego myślenia, analizowania sytuacji oraz kreatywnego podejścia do problemów jest nieoceniona! Wspólna praca to sieć naczyń połączonych, a rezultat Twoich starań często zależy także od pracy kolegów. Umiejętność pracy w zespole jest konieczna, aby „dowieźć” projekt w wyznaczonym terminie, osiągnąć cele biznesowe i technologiczne oraz zachować zadowolenie z pracy.
Współpraca w zespole – praktyczne porady
- Udzielaj konstruktywnej krytyki. Twoje uwagi mogą pomóc w rozwoju kolegom w zespole. Skupiając się jednak na konkretnej sytuacji i problemie, nigdy nie oceniaj człowieka. Np.: zamiast sformułowania [wypowiedzianego w gniewie] „zrobiłeś to beznadziejnie!”, spróbuj uspokoić emocje przed konfrontacją i skupić się na konkrecie np.: posłuchaj proszę, w Twoim kodzie jest XYZ błąd, proponuję załatwić sprawę w XYZ sposób. Co o tym sądzisz?
- Śmiało zgłaszaj swoje pomysły i optymalizuj, ale bądź też otwarty na inny punkt widzenia. Zachęcaj kolegów do wypowiedzi. Stosuj zasadę: w trakcie burzy mózgów nie ma złych pomysłów.
- Nie, nie wszystkich w zespole polubisz na poziomie personalnym. To jednak nie musi przeszkadzać w efektywnej współpracy. Relacje w zespole opieraj na szacunku i skupieniu na wspólnym celu.
Zarządzanie czasem
Nowości w świecie technologicznym pojawiają się co kilka miesięcy. Oracle wypuszcza nową wersję Javy średnio co pół roku! To sprawia, ze branża IT jest jedną z najszybciej zmieniających się branż na świecie.
W konsekwencji wymaga się od specjalistów IT sporej elastyczności, umiejętności dostosowania się do zmian oraz ciągłego uczenia się. Zarządzanie czasem i adaptacyjność stały się więc jednymi z kluczowych umiejętności. W projektach, gdzie terminy często są napięte, żyjemy ASAP-ami i deadline’ami „na wczoraj”, umiejętność priorytetyzacji/wyceniania zadań oraz zarządzania sobą w czasie są niezwykle istotne.
Zarządzanie czasem – praktyczne rady
- Korzystaj z technik zarzadzania czasem., np. z techniki pomodoro. Polega ona na intensywnej pracy w odcinkach 25-minutowych, po których następuje 5-minutowa przerwa. Technika wzięła nazwę od uroczego czerwonego minutnika w kształcie pomidorka, którym zaleca się odmierzać czas (lepiej nie używaj do tego celu telefon, bywa zbyt kuszący).
- Wycisz telefon i wyłącz social media! W dobie kompulsywnego scrollowania w poszukiwaniu dopaminowego kopa oraz oglądania „rolek” i „shortsów” bardzo ucierpiała nasza umiejętność skupienia się na jednej rzeczy przez dłuższy czas. Każde spojrzenie w telefon, rozproszenie uwagi kosztuje nasz mózg sporo energii, aby wrócić do pełnego skupienia na zadaniu.
- Wzbudź w sobie flow (lub inaczej mówiąc – przepływ) – ten stan, w którym nawet nie wiesz, kiedy spędziłeś ostatnie godziny, oddając się całkowicie zadaniu, które bardzo lubisz. Dzięki flow możemy być ekstremalnie wydajni i zaangażowani. Rzecz w tym, by mieć świadomość, co wzbudza w nas tak wysoką satysfakcję, ale to już temat na zupełnie inny artykuł…
Empatia i inteligencja emocjonalna
Emocje są obecne w biznesie, czy tego chcemy, czy nie. Jesteśmy tylko i aż ludźmi. Zupełnie naturalne jest, że nie zostawiamy bagażu emocjonalnego tuż za drzwiami firmy. Zamiast emocje tłumić, lepiej jest zrozumieć ich genezę i nauczyć się nimi zarządzać. Dzięki zrozumieniu emocji własnych oraz wejściu w buty kolegów zbudujemy pozytywne relacje w zespole.
W kontekście pracy projektowej empatia pomoże w zrozumieniu potrzeb oraz obaw i z pewnością otworzy furtkę do swobodnej wymiany myśli, a to ogromny krok w skierowaniu rodzącego się konfliktu na drogę merytorycznej dyskusji.
Empatia – praktyczne rady
- Zacznij od uważności na emocje własne i osób z otoczenia. Naucz się nazywać emocje – to pierwszy krok. W rozmowach indywidualnych warto czasem zatrzymać dyskusję i skupić się na odczuciach np.: rozumiem, że wzbudziło to w Tobie gniew. Krótkie zdanie akceptujące uczucia, może sprawić, że rozmówca poczuje się dostrzeżony i zrozumiany.
- Przekazuj dobrą energię. Emocje i nastroje w zespole łatwo się udzielają, dlatego staraj się nastrajać pozytywnie. Twój uśmiech, optymizm, opanowanie w trudniejszym czasie mogą „zrobić komuś dzień”.
- Naucz się milczeć i obserwować. Jakie są relacje i emocje w zespole? Spróbuj spojrzeć na ludzi, z którym pracujesz, z boku. Poobserwuj, pozostając uważnym na to, co dzieje się między słowami.
Podsumowanie
W świecie nastawionym na zmianę, umiejętności miękkie są pewną stałą. Choć twarde umiejętności techniczne są nieodzowne, często to właśnie te miękkie stają się wisienką na trocie naszej kariery. Mimo ciągłego rozwoju AI i wielu prognoz jeszcze żaden algorytm nie zastąpił nam interakcji z drugim człowiekiem.
Niezależnie od tego, jaką ścieżkę kariery wybierzemy oraz ile razy będziemy ją zmieniać, zawsze będą nam potrzebne soft skille. Ich świadomy rozwój wymaga wysiłku, zaangażowania i pokory. Może jednak przynieść długotrwale rezultaty w postaci lepszej relacji z zespołem i przełożonym czy efektywniejszej komunikacji z klientem. To z kolei wpływa na naszą produktywność, satysfakcję z pracy oraz szanse na awans i rozwój kariery.
Na zakończenie warto jeszcze raz podkreślić: umiejętności miękkie można i warto rozwijać. Zdolności komunikacyjne nie muszą być wrodzone – można je trenować! W tym celu warto czytać literaturę, zainwestować w odpowiednie szkolenie czy mentoring, które pomogą w rozwoju tych cech. Ja ze swojej strony serdecznie Cię, czytelniku tego artykułu, zachęcam do samorozwoju. Jestem przekonana, że polepszając swoje umiejętności miękkie, poprawisz zarówno swoje życie zawodowe jak i osobiste 😊
***
Poniżej podrzucam Wam kilka książek do rozszerzenia tematów, o których wspomniałam w artykule:
- 7 nawyków skutecznego działania Brian Tracy
- Inteligencja emocjonalna Daniel Goleman
- Jak zdobyć przyjaciół i zjednać sobie ludzi Dale Carnegie
- Porozumienie bez przemocy Marshall Rosenberg
- Przepływ: jak poprawić jakość życia: psychologia optymalnego doświadczenia Mihály Csíkszentmihályi
- Zarządzanie czasem Brian Tracy
***
A jeśli ciekawią Was ścieżki karier w branży IT, zajrzyjcie koniecznie do innych artykułów naszych specjalistów.
Bardzo dobry artykuł poruszający często zapominane w świecie IT aspekty. Czyta się go z zainteresowaniem, język nie jest nadmuchany ani nie ma znamion sztucznie wygenerowanego 😉
Oczywiście tekst nie wyczerpuje tematu, ale dobrze podsumowuje najważniejsze punkty i co istotne, wskazuje gdzie można pogłębić wiedzę (kudos za bibliografię)